WIRTSCHAFT - Verstouss géint de Pressecodex
Onéierlecher vermëschen am Internet Reklammen mat Journalismus
Photo: Susannah Parsons
Schleichwerbung, favorabel Beriichter an Native Advertisement: RTL kennt all d’Tricks vum Reklamme-Business
Alldeeglech kënnt et um meeschtvisitéierten Site vu Lëtzebuerg, deem vun rtl.lu, zu Virfäll, déi nawell fir Opreegung suerge missten. Et kann ee sech net sécher sinn, ob dat wat ee liest dann elo scho bezuelte Reklamm oder nach journalistesche Contenu ass. Dobäi ass de Pressecodex onmëssverständlech wann et ëm Uweisunge geet, wéi de journalistesche Contenu vu Publicitéit ze separéieren ass. Eng kloer Identifikatioun soll all Zort vu Konfusioun verhënneren. Esou heescht et an deem Text:
Art. 11 De l’information commerciale et financière a) La publicité doit être présentée de façon à ce que le public ne puisse la confondre avec le contenu rédactionnel. Les annonces et publicités commerciales qui risquent d’être mal interprétées par un public moyennement attentif et averti comme étant des informations journalistiques doivent être clairement identifiées afin d’éviter toute confusion.
RTL1 huet als Beispill een zoufälleg ausgesichte Moment ënner d’Lupp geholl an analyséiert elo hei sämtlechen Contenu, esou wéi en den 20.12.2023 Owes um 22h30 op rtl.lu ugewise gouf. RTL.lu ass wuelgemierkt ee Site, dee vum Staat matfinanzéiert gëtt, fir dee Personal schafft, dat deelweis iwwer Pressekaarte vum Presserot verfüügt an deen an direkter Konkurrenz zu anere Presse-Siten steet (déi awer ze blöd sinn, géint RTL ze kloen).
Markéiert a verstoppte Reklammen, wat gouf fonnt?
1 - ACL: Live aus dem Trafic-Studio
En ACL-Logo ass nieft den Traffics-Informatiounen ageblennt. Mee wat heescht dat, wat ass d’Geschäftsbezéiung tëscht RTL.lu an dem ACL? De Logo bleift hei onkommentéiert, am Géigesaz zu anere Partnerschaften déi RTL an dësem Beispill uweist.
2 - Artikel: „Méi grouss Auswiel a méi niddereg Präisser? D’Kooperativ E.Leclerc kënnt op Lëtzebuerg“
Et ass dëst e Reportage deen wahrscheinlech keng bezuelten Reklamm ass. Allerdéngs mécht den Artikel inhaltlech näischt aneschtes wéi enger Entreprise eng Plattform fir Reklamm ze liwweren. Den Chef vun der multinationaler Ketten däerf Säz wéi „Nous sommes pas des casseurs de marchés, nous sommes pas des discounters“ ouni Kontext, ouni Anuerdnung an ouni Géigenduerstellung soen - doduerch mécht sech RTL zur Reklammsplattform fir E.Leclerc. Och den Tëlés-Reportage deen am Artikel ze fannen ass, ass eng Zort Hommage un den Chef vun der Supermarchés-Chaine. Dëse Contenu spillt an der Gro-Zone tëscht verstopptener Reklamm an schlechtem Journalismus. Link
Den Online-Magazin Paperjam beriicht beispillsweis och iwwert déi nämlecht Nouvelle - allerdéngs mat Ofstand an andeems Informatiounen ageuerdnet ginn. Éischte Saz bei Paperjam iwwert dem Leclerc seng Visite: „Opération séduction. Démarrée dans les allées de l’hypermarché Cora du City Concorde, la toute première visite «officielle» au Luxembourg de Michel-Édouard Leclerc a ressemblé à un long marathon de sourires et de poignées de main, ce mercredi 20 décembre.“ Link Offensichtlech huet d’„Opération séduction“ bei RTL geklappt.
3 - Artikel: „Fir 2023: d’Raiffeisen Bank zitt e positive Bilan“
Och hei funktionéiert den ”Reportage’ noom Muster: E grousse Konzern ass Protagonist, zum Protagonist ginn et keng Géigestëmmen, et gi keng Nofroen, keng kritesch Iwwerpréiwung. Journalistesch Uspréch ginn et keng an doduerch gëtt RTL zur (staatlech subventionéierter) Service-Plattform fir d’Raiffeise-Bank.
4 - „RTL Live Arena - mat PostTV um Kanal 93“
„PostTV“ ass an dësem Fall als Partner z’erkennen, de Logo gëtt duerch d’Wuert „mat“ an de Kontext vun enger Partnerschaft gesat.
5 - Logo vun TotalEnergies
D’Ablendung vum Logo vun TotalEnergies geschitt onkommentéiert, et ass och net kloer, ob dëse Logo zur Fënster vun der „RTL Live Arena“ gehéiert.
6 - Sponsored Content vun der Arméi
Als Artikel präsentéiert, an der Tagline awer als „sponsored content“ ausgezeechent: RTL setzt och op eng Praxis, déi vun enger Rëtsch Online-Zeitungen iwwerholl gouf: Reklamm gëtt an Artikelform präsentéiert, wien d’Tagline net gesäit kéint mengen, e géif sech hei ee regulären Artikel ukucken. Link
Ob et sech hei ëm gesetzlech verbueden Schleichwerbung handelt, misst e Geriicht misst feststellen. Kloer ass awer, dass RTL hei versicht säi Public ranzeleeën an hinnen eng Reklamm als Reportage ze verkafen.
7 - Reklamm an eegener Saach: „10 Joer Anne’s Kitchen“
RTL ass besonnegt staark doranner eegene Contenu als Nouvelle ze präsentéieren a säi Site domat ze fëllen. Wien „Anne’s Kitchen“ net als RTL-Format kennt, gett an desem Artikel och net gewuer, dass et sech em eng Reklamm fir eng Eegeproduktioun handelt - RTL gëtt net explizit erwähn, ma et gëtt just vun „op der Tëlee“ geschwat.
8 - Porträten vun Geschäftsleit: Interview am Interview
„En Interview am Interview – kuerz a knapp, mat Cheffe vu grousse Betriber“ - sou annoncéiert RTL dës Serie. Et ass weidere Contenu, bei deem een noom Journalismus sicht an op der anerer Säit iwwer d’Nennen vu Marke-Nimm an iwwer d’Plattform, déi RTL aflossräiche Geschäftsleit bidd, just de Kapp rësele kann.
Ëmgesat gouf déi Serie net direkt vun RTL selwer, mee se gouf ausgelagert un d“Crossfire Agency“, eng Agence déi den Ben Andrews, och nach RTL-Today Moderator, opgebaut huet. Iwwer déi genee Deals tëscht RTL, der Crossfire Agence an deenen jeweilegen Geschäftsleit däerf ee sech Froen stellen. Ass et einfach eng gratis Publicitéit? Geet et drëm Geschäftsbezéihungen an d’Weeër ze leeden? De Betrib Grosbusch deelt den Video zB. op LinkedIn mat der Beschreiwung: „Säi Liblingsuebst, -plat oder -serie? Aha, gitt méi iwwer eisen CEO Goy Grosbusch gewuer! Merci RTL Lëtzebuerg“. A Merci soen well och den CEO selwer, hien deelt den Grosbusch-Post mam Message „Vielen Dank, Ben Andrews, dass Sie eine so fantastische Kurzserie gemacht haben, und RTL, dass Sie mich eingeladen haben, Teil dieses spannenden Projekts zu sein. Ich freue mich auf die kommenden Kooperationen.“
9 - Aktioun „Wou deet et wéi“
„Gewannt dat neit Buch vun der Serie“ heescht den Titel vun engem Artikel ënnert der Rubrik „Highlights“ – dee genee sou wéi all aneren Artikel um Site RTL.lu präsentéiert gëtt. Den Artikel ass weder speziell markéiert nach ginn déi Firmen genannt, déi hannert dëser „Aktioun“ stinn. Et handelt sech hei ëm e Buch iwwer d’Serie „Wou deet et wéi“, déi RTL fir d’Privatkliniken Hopitaux Robert Schuman an d’Firma Service Santé S.A. produzéiert. D’Serie gëtt als bezuelten Partnerschaft markéiert, dësen Artikel awer net.
10 - Dezember 2023: D’Rommel Bommel
Och dësen näechsten Artikel gesäit wéi all aneren Artikel um Site vun rtl.lu aus, en ass net speziell als Reklamm markéiert. Den Artikel selwer ass an der Rubrik „Kultur“ ze fannen, wou en an der Serie „Buch vum Mount“ aklasséiert ass.
Anescht wéi vill aner Artikelen op RTL.lu gëtt souguer een Auteur/Journalist(?) vum Artikel genannt, den Nico Thielen. Wat allerdéngs déi journalistesch Leeschtung vum Nico Thielen ass bleift onkloer, an engem Radiosbeitrag schwätzen hannerteneen den Paul Ernster, Finanzdirekter vun der Librairie Ernster an ee gewësst „Vanessa“, deem seng Funktioun net genannt gëtt. Den Artikel ass ee Transcript vun hieren Aussoen.
Et geet dobäi och net ëm dat eigentlecht „Buch vum Mount“, mee ëm weider Bicher, déi et an der Librerie Ernster ze kafen gëtt. Ofgeschloss gëtt den Artikel mam Saz „Entdeckt all d’Titele vun der Editioun Ernster oder bestellt d’Buch vum Mount 2023“ - an enger Reih Links, déi direkt an den Shop vum Ernster féieren. Och am Bild vum Artikel ass de Logo vun der Librairie ze fannen.
Den Nico Thielen, Auteur vum Artikel ass dann och kee Journalist vun RTL, mee een „Copywriter“ vun IP Productions, also enger Reklammsagence vun der CLT-UFA (dem Konzern hannert RTL). Dësen Artikel weist, dass IP selwer Zougank op de Site rtl.lu huet.
11 - Verstoppten Reklamm fir Tankstellen: „Den RTL Adventskalenner ass do“
E Gewënnspill um Radio, offréiert vum Petrols-Center, gëtt hei och wéi een normalen Artikel ënnert der Rubrik „Highlights“ präsentéiert ouni als Reklamm gekennzeechent ze sinn.
12 - Eng Cactus-Reklamm
Manner verstoppt awer och net extra als Reklamm gekennzeechent: Dësen Artikel dréint den Titel „De Cactus Gourmetsmaart“ an d’Tagline vum Artikel ass mat „Schéi Feierdeeg“ an engems de Slogan, deen de Cactus sech fir hier Campagne ginn huet. Am Artikel, bei deem als Auteur „RTL“ ugi gëtt, heescht et: „Am Gespréich mat de Cactus-Experte stelle mir Iech allerlee Delikatesse vir a ginn Iech flott Iddie fir Äre Menü fir d’Feierdeeg! A bei all Reportage kënnt Dir mat der richteger Äntwert op eng Fro aus dem Gourmet Magazine eng Kaddoskaart am Wäert vun 200 € gewannen! De Cactus-Gourmetsmaart – an all Cactus, an der Belle Etoile, an hei op RTL!“
Agebett am Artikel sinn eng Reih vun dësen „Reportagen“, esou wéi se bei RTL um Radio laafen. Moderéiert gëtt vum Camille Ney, deen fir d’Publicitéitsfirma IP schafft. De Begrëff „Reportage“ ass hei ganz kloer en Täuschungsversuch, e suggeréiert journalisteschen Contenu. Link
13 - Cactus Reklamm-Galerie
Eng Billergalerie mat Annoncen vum Cactus ass dat näechst Element um Site vun rtl.lu. Duerch de Logo vum Cactus an den eegestännegen Design ass dëst Element zwar vum Rescht vum Site z’ënnerscheeden, allerdéngs ass en och net extra als Reklamm gekennzeechnet.
14 - Artikel „Iwwer eng App Labosechantillone mat Drone liwwere loossen“
Dësen Artikel verstéisst zwar net géint d’Reegelen vum Pressekodex, allerdéngs ass de Contenu och net wierklech journalistesch, mee d’Verlinken vun engem Pressecommuniqué vun enger Reih privaten Entreprisen. Link
15 - Reklammspot korrekt als Advertisement gelabelt
Eng weider Reklamm gëtt ageblendt, dës Kéier kloer als „Advertisement“ markéiert. Dëst weist, dass et zumindest theoretesch méiglech ass, esou eng Markéierung iwwert de Reklammen ze schalten.
16 - Ageblendten Reklamm
Zousäzlech zu de Reklammen, déi direkt an de Site rtl.lu agebonne sinn, ginn Reklammen ageblendt - an an dësem Fall och mam Wuert „Advertisment“ markéiert.
17 - Artikel „Zwee Mol Sëlwer fir d’Brasserie Nationale“
Dëst ass ee weideren Artikel, bei deem een net genee soe kann, ob en sou just nach zum redaktionelle Contenu gezielt gi misst oder schonn Schleichwerbung ass - en ass zumindest net als Reklamm gekennzeechent. Den Artikel selwer huet keng Autrice oder Auteur, mee just „RTL“ als Verfaasser uginn. E benotzt Bildmaterial dat vun der Firma Brasserie Nationale S.A. zur Verfügung gestallt gouf an deren Logo dréit. Den Inhalt vum Artikel ass eng op lëtzebuergesch Iwwersazen Kopie vun engem Pressecommuniqué vun der Brasserie Nationale S.A., inklusive iwwersatem Statement vun hierem Direkter. De Pressecommuniqué selwer ass och op RTL.lu ropgelueden an am Artikel verlinkt.
18 - Reklamm vu „Lifelong Learning“
Net gekennzeechent an duerch d’Iwwerschrëft „Formatiounen“ verwirrend fir de Public: Ass dës Ablendung informative Contenu vun RTL oder eng bezuelte Reklamm?
19 - Artikel „Gewannt NBA 2K24 a Lego 2K Drive fir d’Nintendo Switch“
Den Artikel „Verfréite Chrëschtkaddo: Gewannt NBA 2K24 a LEGO 2K Drive fir d’Nintendo Switch“. ass um Feed op RTL.lu als normalen Artikel präsentéiert. Den Auteur gouf uginn: Et ass mam David Winter ee Journalist vun RTL, deen och iwwer eng Pressekaart verfügt, wat dann och direkt e Verstouss géint Artikel 11 b) vum Pressekodex duerstellt deen festhält, dass Journalist*innen Reklammen net mat hierem Numm als Auteur publizéieren dierfen. Den Artikel ass eng zweete Kéier um RTL.lu Site ze fannen an zwar als „Radio Feature“ - hei heescht et „Mir, oder besser gesot den David Winter, presentéiert Iech zwee Spiller, déi dëst Joer erauskomm sinn an déi der dann och mat e wéineg Chance kënnt bei eis gewannen“.
Déi folgend Beschreiwung ass dann allerdéngs just zu engem klengen Deel vum David Winter, mee et ginn Audio-Inhalter vun der „Redaktioun vun Mein Audioservice“ erëmginn. Et ass dëst e „Service“ vun der däitscher „Infomercial“-Firma „PR on Air“, déi hire Werbeclienten Zougang op verschiddenste Radiosender ubitt. Den Deal hei: Firme bezuelen „PR on Air“ dofir, dass hier Produiten et an déi verschidden Radioprogrammer packen. Dofir produzéiert „PR on Air“ Audio-Inhalter a stellt se Radiosender gratis zur Verfügung - eventuell souguer mat agebonnenen Gewënnspiller.
20 - Artikel „Déi gréisst Halfpipe vun der Welt ass zu Laax“
Den Artikel ass an der Tagline als „Reportage“ gekennzeechent, „RTL“ ass den Auteur an ee Radios-Bäitrag ass agebett: Ob awer wierklech eng Persoun vun RTL sur Place wor däerf bezweiwelt ginn: Keng O-Téin vun der Plaz, keng eegestänneg Beschreiwungen, keng Andréck an et goufen och keng Leit sur Place geinterviewt. D’Bildmaterial dréit och d’Copyright vum Bedreiwer vun der Ski-Piste. De gesamten Artikel besteet just aus den Aussoen vum Chef d’entreprise, dem Reto Poltera. Trotzdem ass RTL dem Artikel no zur Conclusioun komm, dass et sech heibäi ëm déi „beschten Pist vun der Welt“ handelt, ouni eng Begrënnung uginn ze mussen oder zB. Vergläicher ze maan. D’Infrastruktur wier awer „perfekt“. Et kommen och keng kritesch Nofroen, zB. wéi den Bedreiwer sech traut ze behaapten, dass säi kënschtlesche Schnéi nohalteg wier.
Et stellt sech d’Fro ob hannert dësem Artikel een Reklamms-Deal stécht, en als Schleichwerbung ass, oder op RTL der Laax-Skipiste hei einfach eng iwwerdriwwen Gratis-Reklamm liwwert.
21 - Warscheinlech wierklech een Artikel? „Hoplr, eng App fir Noperen“
Interessant ass et, dësen „Reportage“ dann zum Beispill mat Reportagen vun anere Lëtzebuerger Presseorganer ze vergläichen, fir ze kucken, wéi dee Sujet do behandelt gouf. Et fällt op, dass RTL bei wäitem manner Recherche, manner Kontext an insgesamt manner Informatiounen ze bidden huet. Well RTL säin Artikel mat Bildmaterial dekoréiert, deem säi Copy-Right bei „hoplr.com“ leie géif, ass an HOPLR eng „Initiativ“ nennt, amplaz eng App, bzw. eng Firma ass nach manner kloer, a wéifern sech hei Reportage vun RTL an Selbstdarstellung vun Hoplr vermëschen. RTL gëtt och net un, wien fir de Contenu vum Artikel responsabel ass, am Géigesaz zu Artikelen vun anere Presseorganer verschwannen d’Journalist*innen op RTL.lu och an dësem Fall ewéi sou dacks hannert dem Auteur „RTL“. Wort Tageblatt
22 - Artikelen „RTL Reporter Best Of - Kokopelli“, „RTL Reporter - Kokopelli - Natur an Inclusioun“ an „RTL Reporter - Kokopelli Wildnispedagogik“
Dës „Reportagen“ ginn nach ee Stéck méi wäit: Hei sinn och Links agefügt, déi direkt op d’Säiten vun de Firmen féieren, iwwer déi hei beriicht gëtt. Besonnegt problematesch ass hei, dass sech de Reportage ronderëm d’Fro vum Wuelbefannen vun de Kanner dréint, zB. mat Säz ewéi: „Et ass laang bewisen, dass Kanner, déi sech vill an der Natur ophalen, e besseren Immunsystem entwéckelen an och an der Reegel méi ausgeglach a kreativ sinn“.
Sinn dës Reportagen Reklamm? D’Art-a-Weis wéi se gemaach sinn deiten ganz staark dorops hin. Allerdéngs kéint d’RTL Journalistin hei och just enger befrënntener Persoun eng Faveur maachen. Kloer ass: mat Journalismus huet déi „Reportage“ näischt ze dinn.
23 - PiccoBello! D’Emissioun am Replay
Eng Sendung, déi scho laang op RTL-Tëlee leeft: PiccoBello. Et ass dëst eng Sendung, déi am direkten Zesummenhang mat Rubbel-Lousen steet, déi d’Lotterie Nationale verkeeft - Glécksspill also. Weder op de Sponsor vun der Sendung, nach op d’Natur vun der Reklamm gëtt am Apercu op rtl.lu higewisen.
24 - 4 Spiller beieneen! Probéiert elo Äert Gléck bei den offiziellen Jangli Wanterspiller
Och dës Reklamm gëtt am Look vun Artikel präsentéiert.
25 - IP Digital
„Vous souhaitez faire de la publicité sur RTL.lu? Prenez contact directement avec notre régie publicitaire IPLuxembourg“, sou deen an de Footer vum Site agebonnenen Sproch vun IP. Obwuel IP eigentlech eng eegen Firma ass, gëtt se hei als Deel vum Site RTL.lu präsentéiert. Mataarbechter*innen vun IP hunn jo och Artikelen an Radiosreportagen, déi hei ënnersicht goufen, publizéiert. IP ass eng Duechterfirma vun CLT-UFA, zu der RTL New Media als Bedreiwerin vum Site rtl.lu och gehéiert. Allerdéngs ass RTL New Media vum Staatsvertrag iwwert den „Service Public“ ageschloss an ass als Presseorgan un de Pressekodex gebonnen - IP ass eng kommerziell Firma, déi d’Zil huet maximale Profit z’erwirtschaften.
